15 Projeten, 15 markant Plazen, déi d'Spuere vun eiser industrieller Vergaangenheet sinn, goufe mat vill Opmierksamkeet, Expertisen an Engagement erhalen an / oder transforméiert – dat ass d’Haaptthema vum neie Buch "XV Patrimoine industriel", dat vum Institut national pour le patrimoine architectural – kuerz INPA – redigéiert an erausgi gouf.

16/06/2025 XV Patrimoine Industriel / Reportage : Emmanuelle Schmit

No zwou anere bedeitende Publikatiounen – Band XII iwwert de Patrimoine vun de Festungen an de feudale Patrimoine a Band XX iwwert d’ländlech an urban Entwécklung – dréint sech dësen neie Volume ëm dat industriellt Kulturierwen. De Patrick Sanavia, Direkter vun der INPA, ënnersträicht, firwat genee d’Industrie esou wichteg fir Lëtzebuerg ass:

"Hei zu Lëtzebuerg, et ass och ee Patrimoine, deen immens villfälteg ass: eist Land ass grouss ginn a räich gi mat der Industrie. Mir maachen also net alles falsch, wann haut vu Gebaier a Maschinnen un eng Zäit erënneren, wou et op ville Plaze gedämpt huet hei am Land a wou vill Leit sech vill knaschteg gemaach hunn, fir dass mer viru kommen. Natierlech, et ass ëm ekonomesch Konversatioune gaangen, et ass ëm Sue gaangen, ëm Business, et ass awer och drëm gaange fir dëst Land virun ze bréngen. Et ass also eng Memoire fir dass mer hei zu Lëtzebuerg wësse vu wou mer kommen!"

Am Mëttelpunkt vum Buch sti 15 Projeten, déi ofgeschloss, amgaangen oder geplangt sinn, dorënner ënner anerem d’Rotonde zu Bouneweg, d’Héichiewen zu Esch- Belval esou wéi d'Diddelenger Schmelz an d’Zentral vun Déifferdeng.

Dës an nach weiderer si klasséiert als nationale kulturelle Patrimoine a ginn domat staatlech geschützt, mee am beschte Fall och sënnvoll nei benotzt. Ma déi 15 Plaze sinn net déi eenzeg, déi an deene leschte Méint a Jore klasséiert goufen, wéi de Kulturminister Eric Thill erkläert:

"Iwwer Méint, iwwer Joren, dat ass e Prozess, wou mer elo ugefaangen hunn, an do si mer am Moment bei iwwer 300 Gebaier, déi eleng dëst Joer schonn national klasséiert goufen. Iwwert 1.000 Proprietären, déi ginn am Moment vun der INPA, vun der ganzer Ekipp hei begleet, dat sinn der eng jett, dat sinn der ganz vill. Dat weist dass mer esouvill national schütze loosse wéi nach ni. Mee ech kann iech awer och soen, dass mer do nach laang net um Schluss sinn, dat ass ganz kloer réischt den Ufank!"

De Minister ënnersträicht, dass den industrielle Patrimoine e wichtegt Stéck vun eiser Lëtzebuerger Identitéit wier.

De Patrimoine XV gëtt et vun en Dënschdeg un an allen Ernster-Librairien ze kafen oder direkt per Virement beim Staat mat der Mentioun INPA. E kascht 30€.

Communiqué : Eric Thill présente la nouvelle publication de l’INPA consacrée au patrimoine industriel (16.06.2025)

Communiqué par : ministère de la Culture / Institut national pour le patrimoine architectural – INPA

XV PATRIMOINE INDUSTRIEL

Exemples de réaffectations et de mises en valeur

Après la publication des ouvrages XII (patrimoine féodal et fortifié) et XX (patrimoine rural et urbain), l’INPA met à l’honneur, dans ce nouveau volume, quinze projets emblématiques de restauration, de réaménagement ou de réutilisation d’immeubles, de sites et d’objets relevant du patrimoine industriel luxembourgeois.

Ces projets, achevés, en cours ou à venir, illustrent la richesse et la diversité de ce pan de l’histoire nationale, étroitement lié au développement économique et social du pays.

Dans tous ces projets et travaux, l’INPA est impliqué en tant que maître d’ouvrage ou accompagnateur de propriétaires privés, associatifs, publics et para-étatiques. Cette coopération a permis l’émergence d’une dynamique durable en faveur de la sauvegarde du patrimoine industriel. Avec leur classement en tant que patrimoine culturel national, ces immeubles et objets, si importants pour la mémoire d’un passé récent, bénéficient d’un statut adéquat. Ce statut permet de concilier préservation et réemploi, en concertation avec l’ensemble des parties prenantes.

Le livre XV se veut être le témoin de l’ingéniosité et de l’audace ayant poussé à la planification et à la réalisation de ces quelques projets. 

Le ministre de la Culture a profité de cette occasion pour rappeler ses priorités en matière de développement de l’INPA: l’avancement de l’inventaire scientifique du patrimoine architectural et la création d’un service de communication et de médiation culturelle. «La mise en place de ce nouveau service est un levier essentiel pour renforcer l’accès à la culture», a souligné Eric Thill. «Il nous permettra d’encore mieux sensibiliser le grand public à la richesse de notre patrimoine architectural.»

Le directeur de l’INPA, Patrick Sanavia, a encore décrit quelques sujets de la publication qui témoigne de quinze projets et sujets d’envergure portant sur le patrimoine industriel et dans lesquels l’Institut national pour le patrimoine architectural - INPA s’est investi. Maître d’ouvrage ou conseiller, cet institut culturel de l’État a ainsi pu apporter son expertise dans la préservation, la restauration et la mise en valeur de moult vestiges et objets proto-industriels et industriels dont une grande partie est classée patrimoine culturel national.

Que ce soient des halles, immeubles divers, sites entiers ou machines isolées appartenant notamment au patrimoine ferroviaire, tous ces objets témoignent de chapitres importants dans l’histoire du Grand-Duché de Luxembourg. De surcroît, l’industrialisation entamée à la fin du XIX siècle a façonné considérablement notre pays et lui a apporté la prospérité et une grande indépendance.

I               Rotondes I à Luxembourg Bonnevoie
II              Usine Esch-Belval
III             Diddelenger Schmelz
IV            Centrale et machine à gaz à Differdange
V             Fond-de-Gras
VI            Anciennes galeries minières
VII           Brasseur Schmelz à Esch Terres-Rouges
VIII          Metzeschmelz à Esch-Schifflange
IX            Dummeldenger Schmelz
X             Anciens moulins, barrages et canaux d’eau
XI            Leekollen à Haut-Martelange
XII           Gares ferroviaires
XIII          Locomotives
XIV          Wagons ferroviaires
XV           Centre national du patrimoine ferroviaire - Zuchmusée

Le livre XV est en vente au prix de 30 euros dans les librairies Ernster. Il peut également être commandé via un virement à la Trésorerie de l’État (LU12 0019 1255 2241 8000, avec la mention Livre INPA – XV patrimoine industriel). Avec une preuve de paiement, l’ouvrage peut ensuite être retire aux bureaux de l’INPA au 26, rue Münster à Luxembourg-Grund.